आर्टिकल्स पेपर, काठमाडौँ । मोटोपनका कारण धेरै मानिसहरु विभिन्न रोगबाट ग्रसित भइरहेका छन् । यसै सन्दर्भमा मोटोपन हटाउनका लागि योगाभ्यासको आवश्यकता छ । योगाभ्यासले मोटोपन घटाउनुका साथै स्वस्थ र तन्दुरुस्त बनाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ । यसै सन्दर्भमा रामदेवी महर्जनले तयार पार्नुभएको सामग्री निम्नानुसार प्रस्तुत गरिएको छ ।
पेटको मोटोपन (बोसो ) घटाउने योग आसन सेट !!!
मोटोपन घटाउनु पर्ने व्यक्तिहरुले:
१. आफुले खाईरहेको ठोस आहर अन्नको भाग (भात, रोटि, ढिडो , च्याख्ला ) को मात्र एक भाग अर्थात २५% ले घाटाउने
२. जति अन्नको मात्रा कम गरियो उत्तिकै मात्रामा हरिया सागसब्जी पात भएका बर्गबाट १ कचौरा र पात नभएका हरिया देखिने तरकारी बर्गबाट १ कचौरा गरि प्रति छाक लगभग ३०० ग्राम बढाउने।
३. र खानाको अन्तमा सलाद( गाज़र, स्याउ , मौसम जस्ता फलफुल) करिब १५० देखि २०० ग्राम लिने।
यसरी मिलाएर खाँदा अनावश्यक बोसो घट्दै जान्छ।
त्यसैगरि पानीको पनि उचित प्रयोग हुनुपर्छ।
बुझ्नु पर्ने कुरा : ब्यायाम आसन गरेर मात्र समस्याबाट मुक्त भइन्छ, स्वस्थ हुन्छ भन्ने कुरा बुझ्नु हुदैन । मानिसमा आउने सम्पूर्ण स्वास्थ्य समस्या मानिसले गर्ने आहार खानपान नमिलेर, शरीरले गर्ने गतिबिधि बिहार नमिलेर र दिमाग लगाएर गर्ने गतिबिधि विचार नमिलेर हुने गर्छ। तसर्थ योग ब्यायामसंगै खानपान, शारीरिक गतिबिधि र विचार पनि अनिबार्य उचित हुनु पर्छ। तसर्थ उचित आहार उचित बिहार र उचित विचारसंगै दैनिक ब्यायाम गरेमा मात्र ब्यायाम आसनले पूर्ण लाभ मिल्छ।
गर्ने बिधि: यी आसनको चक्र गर्नु अगाडी १० देखि १५ मिनेट वाम अप, अंग ब्यायामहरु गरि सकेपछि मात्र यी आसनको सेट गर्ने।
पेटमा असर पर्ने ब्यायामहरुले पेटको बोसो मोटोपन घटाउन सहयोग गर्दछ। तर सबैले बुझ्नुपर्ने कुरा: योग व्यायाम संगसंगै खान पनि अनिबार्य रुपमा उचित हुनुपर्छ।
पवनमुक्त्तासनहरु:
१. सिधा उत्तानो सुत्ने। दुवै हातलाई कम्मरको दायाँ बायाँ राख्ने। बिस्तारै गहिरो स्वास तान्दै बायाँ खुट्टा ९० डिग्रीमा उठाउने , १० गन्ने र बिस्तारै स्वास छोड्दै खुट्टालाई तल झार्ने। यसरी दायाँ बायाँ दुवै तर्फबाट ५- ५ पटक गर्ने।
२ . दुवै खुट्टालाई स्वास तान्दै ३० डीग्रीमा उठाउने र पालै पालो खुट्टालाई तल माथि गर्ने १०- १० पटक।
३ . अब दुवै खुट्टालाई ३० डिग्रीमा उठाउने , १० गन्ने र बिस्तारै तल राख्ने। ५-१० पटक गर्ने।
४ . दुवै खुट्टालाई ६० देखि ७० डिग्रीमा उठाउने , १० गन्ने र बिस्तारै तल राख्ने। ५-१० पटक गर्ने।
५ . दुवै खुट्टालाई ९० डिग्रीमा उठाउने , १० गन्ने र बिस्तारै तल राख्ने। ५ पटक गर्ने।
६ . अब खुट्टालाई घुडा सम्म खुम्चाएर हिपज्वाइन्ट सम्म घुमाउने। सुल्टो उल्टोबाट दायाँ बायाँ खुट्टालाई पालै पालो ५-५ पटक गर्ने । अब दुवै खुट्टालाई घुडा सम्म खुम्चाएर सुल्टो उल्टोबाट ५-५ पटक घुमाउने ।
७. अब दुवै खुट्टालाई ९० डिग्री उठाएर घुमाउने। सुल्टो र उल्टोबाट १०-१० पटक।
८. अब साइकल चाल: दुवै खुट्टालाई उठाएर साइकल जस्त्तै चलाउने सुल्टो र उल्टोबाट १०-१० पटक गर्ने।
९. उत्तानो नै रहने। अब स्वास छोड्दै बायाँ खुट्टालाई घुडासम्म खुम्चाउने, दुवै हातले खुट्टामा समातेर लक गर्ने र टाउको उठाएर चिउडोले घुडा छुने प्रयास गर्ने, अर्को खुट्टा भुइँमा सिधा हुनुपर्छ, १० गन्ने र बिस्तारै स्वास तान्दै खुट्टा र टाउकोलाई तल झार्ने। पालै पालो ५-५ पटक गर्ने।
१०. अब स्वास छोड्दै दुबै खुट्टालाई घुडा सम्म खुम्चाउने , दुवै हातले घुडामा समाउने र टाउको उठाएर चिउड़ोले घुडाको बिचमा छुने प्रयास गर्ने , १० गन्ने र बिस्तारै स्वास तान्दै बीचमा फर्कने। ५ पटक गर्ने।
११. उत्तानो नै रहने। अब दुवै हातलाई गर्दन पछाडी लगेर लक गर्ने। पालै पालो कुहिनाले बिपरित खुट्टाको घुडा छुने अर्को खुट्टा सिधा राख्ने। १० देखि २० पटक गर्ने।
१२. उत्तानो नै रहने। अब बायाँ खुट्टा र दायाँ हातलाई स्वास तान्दै ९० डिग्रीमा उठाउने , १० गन्ने र बिस्तारै स्वास छोड्दै खुट्टा र हातलाई तल झार्ने। ३ देखि ५ पटक पालै पालो गर्ने।
१३. दुबै खुट्टा र दुबै हातलाई स्वास तान्दै ९० डिग्रीमा उठाउने , १० गन्ने र बिस्तारै स्वास छोड्दै खुट्टा र हातलाई तल झार्ने। ५ पटक गर्ने।
१४. भुजंगासन-
– अब घोप्तो परेरै सुत्ने।
– दुवै खुट्टा सिधा पछाडी जोडेर राख्ने।
– दुवै हातलाई काधको बराबर दायाँ- बायाँ राख्ने।
– अब बिस्तारै लामो स्वास तान्दै पेट देखि माथिको भाग उठाउने र टाउको माथि फर्काएर आकाश हेर्ने।
– यस अवस्थामा सबै बल हात र पेटमा हुन्छ। यस अबस्थामा रहेर १० सम्म गन्ने र बिस्तारै स्वास छोड्दै पहिलेको अवस्थामा फर्कने। ५ पटक गर्ने।
१५. धनुरासन :
– घोप्टो स्थितिमै रहने।
– अब दुवै खुट्टालाई घुडासम्म खुम्च्याउने, दुवै हात पछाडी लाने र दुवै खुट्टाको गोलिगाठोमा समाउने।
– अब बिस्तारै स्वास तान्दै सम्पूर्ण बल पेटमा लगाएर पेटले मात्र टेकेर अगाडी पछाडिको भागलाई बराबर उठाउने।
– यस अबस्थामा हातलाई तन्काएर खुट्टाले पछाडी धकेल्ने प्रयास गर्ने। यो अबस्थामा शरीरको आकार ठिक्क धनुसको जस्तो बन्छ।
– यस स्थितिमा रहेर १ देखि २० या ३० सम्म गन्ने र बिस्तारै स्वास छोड्दै पहिलेकै अबस्थामा फर्कने।
– ३ देखि ५ पटक गर्ने।
१६. नौकासन :- धनुरासन गर्ने बित्तिकै गर्नु पर्ने आसन हो नौकासन।
– उत्तानो सुत्ने।
– अब स्वास तान्दै हात खुट्टा र टाउकोलाई समानान्तर करिब ३० डिग्रीमा उठाउने। १०-२० गन्ने र स्वास छोड्दै पहिलेको स्थितिमा फर्कने। ३- ५ पटक गर्ने।
१७. पूर्ण नौकासन:
– उत्तानो नै सुत्ने।
– दुवै खुट्टालाई सिधा जोडेर राख्ने।
– अब बिस्तारै लामो स्वास तान्दै हात खुट्टा र टाउकोलाई समानान्तर हुने गरी हिपले मात्र भुइँ टेकाएर उठाउने प्रयास गर्ने।
– यस अबस्थामा रहेर १ देखि ३० सम्म गन्ने र बिस्तारै स्वास छोड्दै पहिलेको अवस्थामा फर्कने।
– नौकासनलाई धनुरासन जति पटक गरिन्छ त्यति पटक गर्ने। ३ देखि ५ पटक।
१८. अब नौकासनमा रहेर खुट्टालाई ३० डिग्रीमा उठाउने । दुवै हातलाई हिपको दायाँ बायाँ राख्ने ,अब पालै पालो खुट्टालाई तल माथि गर्ने। २०- ३० पटक।
१९. अश्वासन :
– उत्तानो सुत्ने ।
– दुबै खुट्टालाई घुडा सम्म खुम्चाउने, दुबै हातलाई लक गरेर गर्धन मुनि राख्ने। – दुबै कुइनाले भुइँ छुवाउने ।
– बिस्तारै स्वास छोड्दै दुवै खुट्टालाई बायाँ र टाउकोलाई दायाँ मोडेर कुइनालाई हेरिरहने, १०-२० गन्ने र स्वास तान्दै बीचमा फर्कने। दायाँ , बायाँ पालै पालो ५-५ पटक गर्ने।
२०. सवासन : आराम गर्ने आसन
– उत्तानोनै रहने।
– दुवै खुट्टालाई १ देखि २ फिट फटाएर राख्ने।
– दुवै हातलाई हिपको दायाँ बायाँ ४ इन्च जति पर खुकुलो राख्ने।
– आँखा र मुख बन्द राख्ने। – सम्पूर्ण शरीरलाई सिधा खुकुलो आरामसंग राख्ने। – सवासन भन्ने बित्तिकै सव जस्तै चलमल नगरी आराममा बस्ने।
– यस अबस्थामा सम्पूर्ण ध्यान आफ्नो स्वास प्रस्वासमा केन्द्रित गर्ने। करिब ५ मिनेट आराममा बस्ने।
– शरीरलाई आरामको आवस्यक्ता भएको अबस्थामा १०, २०, ३० मिनेट देखि लिएर जति चाहिन्छ त्यति बस्न सकिन्छ।
– यसले शरीरलाई थकानबाट मुक्त गराउँछ।
आसन ब्यायामका साथै खानपिन पनि उचित हुनुपर्छ।
